Ὕμνος εἰς τὴν Σοφίαν

Παροιμίαι Σολομώντος, Κεφάλαιον Η'

1. ΣΥ τὴν σοφίαν κηρύξεις, ἵνα φρόνησίς σοι ὑπακούσῃ· 
2. ἐπὶ γὰρ τῶν ὑψηλῶν ἄκρων ἐστίν, ἀνὰ μέσον δὲ τῶν τρίβων ἕστηκε· 
3. παρὰ γὰρ πύλαις δυναστῶν παρεδρεύει, ἐν δὲ εἰσόδοις ὑμνεῖται.
4. ῾Υμᾶς, ὦ ἄνθρωποι, παρακαλῶ, καὶ προΐεμαι ἐμὴν φωνὴν υἱοῖς ἀνθρώπων· 
5. νοήσατε, ἄκακοι, πανουργίαν, οἱ δὲ ἀπαίδευτοι ἔνθεσθε καρδίαν. 
6. εἰσακούσατέ μου, σεμνὰ γὰρ ἐρῶ καὶ ἀνοίσω ἀπὸ χειλέων ὀρθά· 
7. ὅτι ἀλήθειαν μελετήσει ὁ φάρυγξ μου, ἐβδελυγμένα δὲ ἐναντίον ἐμοῦ χείλη ψευδῆ. 
8. μετὰ δικαιοσύνης πάντα τὰ ρήματα τοῦ στόματός μου, οὐδὲν ἐν αὐτοῖς σκολιὸν οὐδὲ στραγγαλιῶδες· 
9. πάντα ἐνώπια τοῖς συνιοῦσι καὶ ὀρθὰ τοῖς εὑρίσκουσι γνῶσιν. 
10. λάβετε παιδείαν καὶ μὴ ἀργύριον, καὶ γνῶσιν ὑπὲρ χρυσίον δεδοκιμασμένον· 
11. κρείσσων γὰρ σοφία λίθων πολυτελῶν, πᾶν δὲ τίμιον οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστιν. 
12. ἐγὼ ἡ σοφία κατεσκήνωσα βουλήν, καὶ γνῶσιν καὶ ἔννοιαν ἐγὼ ἐπεκαλεσάμην. 
13. φόβος Κυρίου μισεῖ ἀδικίαν, ὕβριν τε καὶ ὑπερηφανίαν καὶ ὁδοὺς πονηρῶν· μεμίσηκα δὲ ἐγὼ διεστραμμένας ὁδοὺς κακῶν. 
14. ἐμὴ βουλὴ καὶ ἀσφάλεια, ἐμὴ φρόνησις, ἐμὴ δὲ ἰσχύς· 
15. δι᾿ ἐμοῦ βασιλεῖς βασιλεύουσι καὶ οἱ δυνάσται γράφουσι δικαιοσύνην· 
16. δι᾿ ἐμοῦ μεγιστᾶνες μεγαλύνονται, καὶ τύραννοι δι᾿ ἐμοῦ κρατοῦσι γῆς. 
17. ἐγὼ τοὺς ἐμὲ φιλοῦντας ἀγαπῶ, οἱ δὲ ἐμὲ ζητοῦντες εὑρήσουσι χάριν. 
18. πλοῦτος καὶ δόξα ἐμοὶ ὑπάρχει καὶ κτῆσις πολλῶν καὶ δικαιοσύνη. 
19. βέλτιον ἐμὲ καρπίζεσθαι ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον, τὰ δὲ ἐμὰ γεννήματα κρείσσω ἀργυρίου ἐκλεκτοῦ. 
20. ἐν ὁδοῖς δικαιοσύνης περιπατῶ καὶ ἀνὰ μέσον τρίβων δικαιοσύνης ἀναστρέφομαι, 
21. ἵνα μερίσω τοῖς ἐμὲ ἀγαπῶσιν ὕπαρξιν καὶ τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν ἐμπλήσω ἀγαθῶν. ἐὰν ἀναγγείλω ὑμῖν τὰ καθ᾿ ἡμέραν γινόμενα, μνημονεύσω τὰ ἐξ αἰῶνος ἀριθμῆσαι. 
22. Κύριος ἔκτισέ με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ, 
23. πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέ με ἐν ἀρχῇ, πρὸ τοῦ τὴν γῆν ποιῆσαι 
24. καὶ πρὸ τοῦ τὰς ἀβύσους ποιῆσαι, πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, 
25. πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι, πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με. 
26. Κύριος ἐποίησε χώρας καὶ ἀοικήτους καὶ ἄκρα οἰκούμενα τῆς ὑπ᾿ οὐρανόν. 
27. ἡνίκα ἡτοίμαζε τὸν οὐρανόν, συμπαρήμην αὐτῷ, καὶ ὅτε ἀφώριζε τὸν ἑαυτοῦ θρόνον ἐπ᾿ ἀνέμων· 
28. ἡνίκα ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ ἄνω νέφη, καὶ ὡς ἀσφαλεῖς ἐτίθει πηγὰς τῆς ὑπ᾿ οὐρανὸν 
29. καὶ ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ θεμέλια τῆς γῆς, 
30. ἤμην παρ᾿ αὐτῷ ἁρμόζουσα. ἐγὼ ἤμην ᾗ προσέχαιρε, καθ᾿ ἡμέραν δὲ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ, 
31. ὅτε ἐνευφραίνετο τὴν οἰκουμένην συντελέσας, καὶ ἐνευφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων. 
32. νῦν οὖν, υἱέ, ἄκουέ μου καὶ μακάριοι, οἳ ὁδούς μου φυλάσσοντες, 
33. ἀκούσατε παιδείαν καὶ σοφίσθητε καὶ μὴ ἀποφραγῆτε. 
34. μακάριος ἀνήρ, ὃς εἰσακούεταί μου, καὶ ἄνθρωπος, ὃς τὰς ἐμὰς ὁδοὺς φυλάξει ἀγρυπνῶν ἐπ᾿ ἐμαῖς θύραις καθ᾿ ἡμέραν, τηρῶν σταθμοὺς ἐμῶν εἰσόδων· 
35. αἱ γὰρ ἔξοδοί μου ἔξοδοι ζωῆς, καὶ ἑτοιμάζεται θέλησις παρὰ Κυρίου. 
36. οἱ δὲ ἁμαρτάνοντες εἰς ἐμὲ ἀσεβοῦσιν εἰς τὰ ἑαυτῶν ψυχάς, καὶ οἱ μισοῦντές με ἀγαπῶσι θάνατον.

Απόδοσις

1. Σύ ὅμως, παιδί μου, θά διαλαλῆς ἔργω καί λόγω τήν θείαν σοφίαν, διά νά εἶναι πάντοτε εἰς τήν διάθεσίν σου ἡ σωφροσύνη καί ἡ σύνεσις.
2. Διότι ἡ σοφία αὐτή εἶναι ὁλοφάνερη. Εὑρίσκεται εἰς πανύψηλα μέρη. Στέκεται στό μέσον τῶν δρόμων, πού διέρχονται οἱ ἄνθρωποι. Εὑρίσκεται παντοῦ.
3. Εἰς τάς πύλας τῶν ἀνακτόρων, ὅπου βασιλεῖς καί ἄρχοντες κάθηνται δικασταί, παραστέκει μαζή τών· καί εἰς τάς εἰσόδους τῶν πόλεων, ὅπου πλήθη λαοῦ συγκεντρώνονται, ἐπαινεῖται καί ἐγκωμιάζεται.
4. Αὐτή ἡ θεία σοφία ὁμιλεῖ καί διακηρύττει· “σᾶς, ὤ ἄνθρωποι, παρακαλῶ, ἀπευθύνω τήν πρόσκλησίν μου πρός σᾶς τούς ἀπογόνους τῶν ἀνθρώπων.
5. Σεῖς, οἱ ἀθῶοι καί ἄκακοι, μάθετε σύνεσιν καί σεῖς, πού εἶσθε ἀκαλλιέργητοι ψυχικῶς, βάλετε νοῦν.
6. Ἀκούσατε μέ καί δεχθῆτε τά λόγιά μου, διότι θά σᾶς εἴπω πράγματα σεμνά. Ἀπό τήν καρδίαν μου θά βγάλω καί μέ τό στόμα μου θά ἐκφράσω ὀρθά καί ὠφέλιμα διδάγματα.
7. Διότι ἡ καρδία μου θά μελετήση καί ὁ φάρυγξ μου θά διαλαλήση τήν ἀλήθειαν. Εἶναι δέ ἀηδιαστικά καί σιχαμερά ἐνώπιόν μου τά χείλη, πού ψεύδονται.
8. Ὅλα τά λόγια τοῦ στόματός μου εἶναι ποτισμένα μέ τήν δικαιοσύνην. Δέν ὑπάρχει τίποτε τό διεστραμμένον καί ἐπιλήψιμον εἰς αὐτά.
9. Ὅλα εἶναι καθαρά καί φανερά εἰς ἐκείνους, πού ἔχουν τήν καλήν διάθεσιν, ὀρθά εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἀναζητοῦν καί εὑρίσκουν τήν ἠθικήν γνῶσιν καί διάκρισιν.
10. Ἐκλέξατε καί πάρετε ὡς θησαυρόν σας τήν θείαν σοφίαν καί διαπαιδαγώγησιν καί ὄχι τό ἀργύριον. Τήν γνῶσιν τῆς ἀληθινῆς σοφίας περισστερον ἀπό τόν ὁλοκάθαρον γνήσιον χρυσόν.
11. Διότι ἡ θεία σοφία εἶναι ἀσυγκρίτως προτιμοτέρα καί ἀπό τούς πλέον πολυτελεῖς λίθους. Οἱονδήποτε δέ πολύτιμον ἀντικείμενον δέν εἶναι ἀντάξιον αὐτῆς.
12. Ἐγώ, ἡ θεία σοφία, ἐγκαθιστῶ εἰς τήν καρδίαν τῶν καλοπροαιρέτων ἀνθρώπων ὀρθάς σκέψεις καί ἀγαθήν θέλησιν. Τήν ἀληθῆ γνῶσιν καί ἐπιστήμην ἐγώ τήν προσκαλῶ νά ἐγκατοικήση εἰς αὐτούς.
13. Ἐκεῖνος πού ἐμπνεόμενος ἀπό ἐμέ εὐλαβεῖται καί φοβεῖται τόν Κύριον, μισεῖ τήν ἀδικίαν, ὅπως ἐπίσης τήν ἀλαζονείαν, τήν ἔπαρσιν καί γενικῶς τούς τρόπους ζωῆς τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων. Ἐγώ ἡ ἴδια ἔχω μισήσει καί μισῶ τάς διεστραμμένας ὁδούς τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων.
14. Ἰδική μου εἶναι ἡ ὀρθή συμβουλή καί κρίσις. Ἰδική μου δέ καί ἡ ἀσφάλεια τῶν ἀνθρώπων. Ἰδική μου εἶναι ἡ σύνεσις καί ἰδική μου εἶναι ἡ δύναμις, ὥστε παντοῦ ἐγώ νά ὑπερισχύω.
15. Χάρις εἰς ἐμέ οἱ βασιλεῖς βασιλεύουν καί κυβερνοῦν εἰρηνικῶς καί ὀρθῶς. Οἱ δέ ἄρχοντες τῶν λαῶν, φωτιζόμενοι ἀπό ἐμέ, συντάσσουν καί ἐκδίδουν ἀποφάσεις καί νόμους δικαίους.
16. Δί’ ἐμοῦ οἱ μεγιστάνες γίνονται μεγάλοι καί ἔνδοξοι, καί οἱ μονάρχαι μέ τόν ἰδικόν μου φωτισμόν κυριαρχοῦν καί κυβερνοῦν ὀρθῶς τάς χώρας.
17. Ἐγώ ἀγαπῶ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι μέ ἀγαποῦν. Ὅσοι δέ μέ ἀναζητοῦν, μέ εὑρίσκουν. Ἔτσι δέ ἀποκτοῦν χάριν ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, καί δόξαν ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων.
18. Εἰς ἐμέ ὑπάρχει καί ἀνήκει ὁ πλοῦτος καί ἡ δόξα. Δί ἐμοῦ ἐπιτυγχάνεται ἡ ἀπόκτησις πολλῶν ἀγαθῶν καί τῆς ἀρετῆς.
19. Εἶναι καλύτερον νά δρέπη κανείς καί ἀπολαμβάνη τούς ἰδικούς μου καρπούς, παρά νά θησαυρίζη χρυσόν καί πολυτίμους λίθους. Τά ἰδικά μου δῶρα εἶναι ἀσυγκρίτως ἀνώτερα, ἀπό τόν πλέον ἐκλεκτόν καί ἀνόθευτον ἄργυρον.
20. Περιπατῶ πάντοτε στούς δρόμους τῆς ἀρετῆς, ἀναστρέφομαι διαρκῶς καί εὑρίσκομαι στούς δρόμους τῆς δικαιοσύνης·
21. διά νά μοιράζω εἰς ὅσους μέ ἀγαποῦν ἀληθινόν πλοῦτον· νά γεμίζω τά θησαυροφυλάκια τῶν μέ πλῆθος ἀγαθῶν. Ακούσατέ με, λοιπόν, με προσοχήν, εάν αναγγείλω εις σας όλα όσα αγαθά έργα κάθε ημέραν γίνονται από εμέ. Θα σας υπενθυμίσω επί πλέον ένα προς ένα, όσα δια μέσου των αιώνων έχουν γίνει.
    
22. Εμέ, την ενυπόστατον Σοφίαν, τον Υιόν και Λογον, ο Θεός και πατήρ μου, με εγέννησεν άναρχον προ πάντων των αιώνων. Και με κατέστησεν εν χρόνω δημιουργόν του σύμπαντος κόσμου.
    
23. Προαιωνίως, προ πάσης δημιουργίας, πριν ακόμη δημιουργηθή η γη, με ώρισε θεμέλιον και αρχήν των πάντων.
    
24. Και πριν δημιουργήση τους ωκεανούς και τας θαλάσσας, πριν ακόμη αρχίσουν αι πηγαί να αναβλύζουν το ύδωρ επί της γης,
    
25. πριν εδραιωθούν αμετακίνητα τα όρη τα υψηλά εις τας θέσεις των και τα βουνά, με εγέννησε προαιωνίως και ανάρχως.
    
26. Ο Κυριος εδημιούργησε τας χώρας, που κατοικούνται και τας ακατοίκητους περιοχάς και τα πέρατα της οικουμένης, η οποία εκτείνεται κάτω από τον ουρανόν.
27. Οταν εδημιουργούσε και ενηρμόνιζε το ουράνιον σύμπαν, ήμουν εγώ μαζή με αυτόν, όπως και όταν ώριζε και εστήριζε τον θρόνον του επί πτερύγων ανέμων·
    
28. και όταν εστερέωνε επάνω στον ουρανόν τα ελαφρότατα νέφη, δια να κρατούν τους ωκεανούς των υδάτων και εξησφάλιζεν ετσι τας πηγάς των υδάτων κάτω εις την γην.
    
29. Οταν ισχυρά και ακλόνητα έκαμνε τα θεμέλια της γης,
    
30. εγώ ευρισκόμην πλησίον του και ενηρμόνιζα τα πάντα. Εγώ υπήρξα πάντοτε δι' αυτόν η μόνιμος χαρά και μακαριότης του. Προαιωνίως δέ, και ειδικώτερα κατά το διάστημα της δημιουργίας, εγώ απήλαυα την χαράν και την τέρψιν του προσώπου του·
    
31. μάλιστα δε τότε, που είχεν αποπερατώσει την δημιουργίαν και την οικουμένην, και ηυφραίνετο βλέπων τα πάντα καλά λίαν. Και επί πάσι τούτοις ηυφραίνετο βλέπων τους υιούς των ανθρώπων της γης.
    
32. Τώρα, λοιπόν, παιδί μου, άκουε και βάλε μέσα εις την καρδιά σου αυτά τα οποία εγώ, η ενυπόστατος Σοφία, σε εδίδαξα. Και έχε υπ' όψιν σου ότι είναι μακάριοι αυτοί, που σαν παιδιά μου φυλάσσουν τας εντολάς μου.
    
33. Ακούσατε, λοιπόν, όλοι την παιδαγωγούσαν και μορφώνουσαν σοφίαν και γίνετε πραγματικώς σοφοί. Μη φράσσετε τα ώτα σας και μη κλείετε την καρδιά σας εις την θείαν σοφίαν.
    
34. Τρισευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος θα ακούση και θα υπακούση εις εμέ, θα φυλάξη τας εντολάς μου και άγρυπνος κάθε ημέραν στο κατώφλι των θυρών του ναού μου θα παρακολουθώ με προσοχήν τας εισόδους μου.
    
35. Διότι αι πορείαι μου και αι κατευθύνσεις μου οδηγούν εις μακαρίαν ζωήν. Δι' αυτόν, που τας ακολουθεί, ετοιμάζεται πλουσιοπάροχος ευμένεια εκ μέρους του Κυρίου.
    
36. Εξ αντιθέτου, όσοι αμαρτάνουν απέναντί μου, ασεβούν εις την πραγματικότητα και βλάπτουν την αθάνατον ψυχήν των· και όσοι με μισούν και με αποστρέφονται αγαπούν τον θάνατον.
    

ΕΡΜΗΝΕΙΑ (κ. Ἰωάννου Κολιτσάρα)