Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2017

Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν

«Μακάριοι οι πραείς», είπε ο Κύριος, «ότι αυτοί κληρονομήσουσι την γην». Μακάριοι κι ευτυχισμένοι είναι όσοι συγκρατούν το θυμό τους κι είναι πράοι, γιατί αυτοί θ’ απολαύσουν από τη γη αυτή τα αιώνια αγαθά. 
Νωρίτερα ο Κύριος είχε μακαρίσει εκείνους που πενθούν για τις αμαρτίες τους, τώρα μακαρίζει και τους πράους. 

Γιατί οι πράοι μακαρίζονται αμέσως μετά απ’ αυτούς που πενθούν; 
Επειδή η πραότητα είναι καρπός και συνέπεια της συντριβής, του πένθους για τις αμαρτίες και τις πτώσεις μας. 
Η θλίψη για τις αμαρτίες σου σε κάνει καλοσυνάτο και πράο σαν αρνάκι. Κι όπου υπάρχει πραότητα και καλοσύνη, εκεί υπάρχει ηρεμία και μακαριότητα. 
Υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο κι ευλογημένο από την πνευματική γαλήνη κι ηρεμία; Τί περισσότερο ζητάμε στον κόσμο από την ηρεμία; Δεν υπάρχει πιο δυστυχισμένος άνθρωπος από εκείνον που δεν είναι ειρηνικός και ήρεμος, που βρίσκεται σε μια συνεχή κατάσταση σύγχυσης και φόβου. Γιατί τότε ούτε ο πλούτος ούτε η φήμη ούτε και οποιοδήποτε άλλο εγκόσμιο αγαθό έχει αξία. 

Ο άνθρωπος όμως που έχει ειρήνη στη ψυχή του είναι ικανοποιημένος ακόμα κι όταν είναι κοινωνικά απόβλητος και φτωχός.
«Μακάριοι οἱ πραεῖς». Τι είναι λοιπόν η πραότητα, σε τι συνίσταται, ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της; Για να το εξηγήσουμε καλύτερα αυτό ας γυρίσουμε στο ευαγγέλιο. Εκεί θα συναντήσουμε τη λαμπερή, πανέμορφη και υπέροχη εικόνα της. 
Ας δούμε πως διδάσκει και πως περιγράφει ο Κύριος την πραότητα: «Εγώ δε λέγω υμίν, αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς, όπως γένησθε υιοί του πατρός υμών του εν ουρανοίς, ότι τον ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. ε’ 44-45). 
«Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία» (Ματθ. ια’ 29).
Από τα λόγια αυτά βλέπετε, αδελφοί, ότι πραότητα είναι μια ειρηνική διάθεση της ψυχής που πιστεύει σταθερά κι αγαπά τον Ιησού Χριστό, που υπομένει κάθε κακό που της προξενούν οι άνθρωποι ή η δολιότητα του διαβόλου. 

Ο πράος άνθρωπος δεν ερεθίζεται και δεν εκνευρίζεται από τις αντιθέσεις και τα εμπόδια, συγχωρεί εύκολα τις προσβολές των ανθρώπων κι εύχεται το καλό για τους εχθρούς του, επειδή σέβεται την ανθρώπινη και τη χριστιανική αξία τους. Ο πράος άνθρωπος δεν ανταποδίδει ποτέ κακό στο κακό ή πονηρό στο πονηρό. Δεν εκνευρίζεται, δεν υψώνει τη φωνή του αγριεμένος όταν τον βλάπτουν ή τον προσβάλουν οι άλλοι. 
«Ουκ ερίσει ουδέ κραυγάσει, ουδέ ακούσει τις εν ταις πλατείαις την φωνήν αυτού» (Ματθ. ιβ’ 19). «Λοιδορούμενος (ο Χριστός) ουκ αντελοιδόρει, πάσχων ουκ ηπείλει, παρεδίδου δε τω κρίνοντι δικαίως» (Α’ Πέτρ. β΄23). Αυτή είναι η υπέροχη εικόνα της πραότητας! Αυτή είναι η ουσία της!
Πώς μπορούμε να πράξουμε διαφορετικά, αδελφοί; Πώς είναι δυνατό να εκνευριζόμαστε, να εξαγριωνόμαστε και ν’ ανταποδίδουμε το κακό; 

Ο Θεός, ο κοινός μας Πατέρας, στον οποίο αμαρτάνουμε ξανά και ξανά, μας συμπεριφέρεται πάντα με πραότητα. Δεν μας καταστρέφει. Μας ανέχεται και μας ευεργετεί ακατάπαυστα. Οφείλουμε και μείς λοιπόν να γίνουμε πράοι, επιεικείς και μακρόθυμοι προς τους αδελφούς μας. 
Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός είναι σαφής: «Εάν γαρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος• εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ο πατήρ υμών αφήσει τα παραπτώματα υμών» (Ματθ. στ’ 14-15). 
Μα και σαν χριστιανοί είμαστε όλοι μέλη ενός σώματος και τα μέλη φροντίζουν με κάθε τρόπο να βοηθούν το ένα το άλλο. Κι ακόμα, όλοι μας ονομαζόμαστε πρόβατα του ποιμνίου του Χριστού. 
Γιατί; 
Επειδή τα πρόβατα είναι ήρεμα, πράα, υπομονετικά και καλοσυνάτα. Έτσι λοιπόν πρέπει να γίνουμε και μεις. Μόνο όσοι από μας είναι πράοι κι αγαθοί σαν τα αρνιά ανήκουν στο ποίμνιο του Χριστού. Εκείνοι που δεν έχουν το Πνεύμα του Χριστού, που δε διαθέτουν την πραότητα και την ταπείνωσή Του, δεν είναι δικοί Του. «Ει δε τις Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ εστίν αυτού» (Ρωμ, η’ 9). 
Στη Δευτέρα Παρουσία μόνο τα πρόβατα θα σταθούν στα δεξιά του Κριτή. Τα εριστικά ερίφια θα πάνε στ’ αριστερά Του. Τα πρόβατα θα οδηγηθούν στον παράδεισο, ενώ τα ερίφια θα καταδικαστούν και θα σταλούν στη γέεννα.

Πόσο αφύσικος και ανόητος είναι ο θυμός κι η οργή! Πόσο κοντά στη φύση μας είναι η πραότητα! Πρόσεξε το πρόσωπο ενός άνθρωπου που είναι πράος. Είναι τόσο όμορφο, καθαρό, γαλήνιο, ήρεμο και γοητευτικό! Το πρόσωπο του πράου σκορπάει στους γύρω του «οσμήν ευωδίας πνευματικής». 

Ακόμα κι ένας οργίλος άνθρωπος, όταν τον δει μαθαίνει να είναι πράος. 
Κοίταξε μετά τον οργίλο άνθρωπο, τον κακότροπο. Το πρόσωπό του φαίνεται αλλοιωμένο, παραμορφωμένο, σκοτεινό, Μια ματιά να του ρίξει κανείς μερικές φορές είναι αρκετή για να ερεθιστεί κι ο ίδιος, γιατί μεταδίδει και στους άλλους το δηλητήριο που έχει στη καρδιά του. Άθελά του αποστρέφει τη ματιά του από πάνω του, για ν’ αναπαυτεί ήρεμα σε κάποιο άλλο πρόσωπο. 
Αν τ’ αποτελέσματα της οργής και του θυμού είναι τόσο άσχημα, από πού προέρχονται; Από την αμαρτωλή φιλαυτία μας, την υπερηφάνεια, τη ματαιότητα, τη φιλοδοξία, την απληστία, τη μέθη, τη λαγνεία και τη φιλαργυρία. Όλοι σας σχεδόν θα έχετε παρατηρήσει και θα ξέρετε, πως άνθρωποι μέθυσοι, υπερήφανοι και κενόδοξοι, που κυνηγούν το χρήμα και τ’ άλλα εγκόσμια αγαθά, είναι συνήθως εκείνοι που χάνουν την ψυχραιμία τους κι εκνευρίζονται. Πόσες φιλονικίες και τσακωμοί γίνονται για το κρασί, για ακόλαστες γυναίκες, για ένα προσβλητικό λόγο ή για χρήματα!

Τίποτ’ άλλο δεν μπορεί να μας κάνει πράους, όσο το να παρατηρούμε τόσο τ’ αποτελέσματα του εκνευρισμού και της οργής, όσο και εκείνα της πραότητας. Η πραότητα συνοδεύεται από πνευματική γαλήνη και χαρά, όπως λέει κι ο Κύριος: 

«Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμι και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαἰς υμών» (Ματθ. ια’ 29). Μόλις διδαχτούμε από τον Κύριο πώς να είμαστε πράοι και ταπεινοί, αμέσως στην καρδιά μας βασιλεύει η γαλήνη και μαζί της έρχεται κι η χαρά «εν αγίω Πνεύματι». 
Όταν η ψυχή μας έχει πραότητα, μπορούμε να κάνουμε εύκολα κάθε έργο που θα μας ήταν εξαιρετικά δύσκολο όταν είμαστε εκνευρισμένοι και ταραγμένοι. Όταν είμαστε οργισμένοι εναντίον του πλησίον μας, ακόμα κι η προσευχή μας είναι αμαρτωλή. 
Με την πραότητα κερδίζουμε την αγάπη, το σεβασμό και την καλή διάθεση των άλλων για μας. Η πραότητα κάνει την προσευχή μας ευπρόσδεκτη στο Θεό. Προσελκύει το έλεος του Θεού πάνω μας και κατορθώνει τη συγχώρηση των αμαρτιών μας. 
Από την άλλη μεριά τώρα ο θυμός, η οργή κι η αδιαλλαξία καταστρέφουν την εικόνα και την αξία του χριστιανού. 
Μας στερούν την ηρεμία του πλησίον μας, την αγάπη του και το σεβασμό του. Μας αποστερούν την αγαθή θέληση του Θεού κι επισύρουν πάνω μας διάφορες καταστροφές και δυστυχίες. Τα παραδείγματα των αποστόλων κι όλων των πρώτων χριστιανών, ιδιαίτερα δε των αγίων μαρτύρων, μας διδάσκουν την πραότητα και μας εμπνέουν προς αυτή. 
Παρά τις απίστευτες αγριότητες και τα βασανιστήρια των ειδωλολατρών, οι θείοι μάρτυρες ποτέ δε σκέφτηκαν να πάρουν τα όπλα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Για τρεις αιώνες υπόφεραν τους διωγμούς τους σαν άκακα αρνιά, ακολουθώντας το παράδειγμα του θείου διδασκάλου τους, «ος λοιδορούμενος ουκ αντελοιδόρει, πάσχων ουκ ηπείλει, παρεδίδου δε τω κρίνοντι δικαίως» (Α’ Πέτρ. β’ 23).

Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν: Το αντίδοτο κατά της αλαζονείας

«Πτωχός» δεν είναι εκείνος που απλώς δεν έχει τίποτε, ούτε εκείνος που εγκαταλείπει κάθε δική του προσπάθεια για να πετύχει κάτι. Είναι εκείνος που ξέρει τα αληθινά του όρια του, και η γνώση αυτή του δίνει την ευκαιρία και τη δυνατότητα να κινηθεί προς τους άλλους. 
Όποιος αισθάνεται αυτάρκης («πλούσιος»), μπορεί τόσο να ενθουσιαστεί με τον εαυτό του, ώστε να θέλουν να γίνουν οι άλλοι όπως αυτός. Έτσι δεν μπορεί να βοηθήσει τους άλλους. Και να σκεφθεί κανείς πως όλη η βοήθεια προς τους αδύνατους και ασθενείς, για την οποία διαβάζουμε στα περιοδικά και στις εφημερίδες κάθε μέρα, δίνεται από τέτοια αυτάρκη άτομα, κράτη ή οργανώσεις! 
Όποιος είναι έντιμος με τον εαυτό του, ξέρει καλά ποιος είναι, πόσο «πτωχός» είναι. Αυτό όμως δεν τον κάνει να παραιτηθεί των προσπαθειών του λόγω των οποιωνδήποτε περιορισμών ούτε απολυτοποιεί την ύπαρξη του. Έτσι, από την αλήθεια για τον εαυτό του, φτάνει ευκολότερα στην αλήθεια για τους άλλους ανθρώπους.
Για την έννοια του προσδιορισμού τω πνεύματι υποστηρίχθηκαν οι εξής κυρίως απόψεις: 
α. Σημαίνει «εκουσίως», «με τη θέληση του» (Ευσέβιος, Κλήμης Αλεξ., Τερτυλλιανός, καθώς και αρκετοί νεότεροι). Με την έννοια αυτή η έκφραση τω πνεύματι συναντάται στα κείμενα της Νεκρής Θάλασσας. Έτσι όμως μπορεί κανείς εσφαλμένα να οδηγηθεί να πιστέψει πώς πρόκειται για κάποια ειδική κατηγορία ανθρώπων. 
β. Σημαίνει τη συντριβή και ταπείνωση του πνεύματος αφενός, την απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό αφετέρου (Χρυσόστομος, Ζιγαβηνός, Δαμαλάς, Τρεμπέλας, Λόμαγερ (Ernst Lohmeyer) κ.α.). 

Σε αυτά θα είχε να παρατηρήσει κανείς τα εξής: 
1. Στην πτωχεία, στο πένθος, στην πραότητα κ.λπ., όπως και στα αντίθετα τους (πλούτος, γέλως κ.λπ.), ο Ιησούς βλέπει μια παρούσα κατάσταση, και ο μακαρισμός των πτωχών, πενθούντων κ.λπ δεν αφορά απλώς το μέλλον των ανθρώπων αυτών αλλά και το παρόν. Δεν θα γίνουν δηλαδή αυτοί κάποτε στο μέλλον μέλη της βασιλείας, αλλά είναι ήδη τώρα μέλη της. 
2. Ένας τέτοιος μακαρισμός, που καταστρέφει κάθε είδος ανθρώπινης αυταρέσκειας, στρέφεται εναντίον παντός είδους φαρισαϊσμού. 
3. Ο Χρυσόστομος στη μακαριζόμενη πτωχεία βλέπει, όπως είδαμε και στα εισαγωγικά, το αντίδοτο κατά της αλαζονείας και αυτάρκειας, που υπήρξαν η ουσία του προπατορικού αμαρτήματος.
Ο Ματθαίος χρησιμοποιεί τριάντα δύο φορές την έκφραση βασιλεία των ουρανών, και μόνο τρεις φορές (και ίσως άλλες δυο φορές ακόμη) την έκφραση βασιλεία του Θεού, που πάντοτε χρησιμοποιούν ο Μάρκος, ο Λουκάς και ο Παύλος. 

Δεν θα εξετάσουμε εδώ αν και κατά πόσο χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς την έκφραση βασιλεία των ουρανών ή τα χρησιμοποίησε μόνον ο Ευαγγελιστής για να συμμορφωθεί προς τη συνήθεια των ραββίνων της εποχής του να αποφεύγουν το Θείο όνομα.

Ούτε η έκφραση βασιλεία των ουρανών δηλώνει δήθεν τον υπερβατικό χαρακτήρα της Βασιλείας, γιατί και οι δύο εκφράσεις έχουν στον Ματθαίο το ίδιο νόημα: 
Η Βασιλεία, είτε ως Βασιλεία των ουρανών είτε ως Βασιλεία του Θεού, είναι δώρο του Θεού και φυσικά δεν είναι προϊόν μιας φυσικής ή μηχανικής ανάπτυξης του εμπειρικού ανθρώπου. [...] 
Θα μπορούσε να πει κανείς πως όλοι οι Μακαρισμοί είναι ανάλυση και ανάπτυξη του πρώτου. 
Πτωχοί είναι ο απλός λαός, η Ματριόνα του Σολζενίτσιν, ο am-ha-arez, ο όχλος των Ευαγγελίων, που ακολουθούσε τον Ιησού με δίψα να μάθει.
Στο Μτ 22,1-14 και οι πτωχοί καλούνται από τις ρύμες και τις οδούς στο εσχατολογικό τραπέζι. 
Τα παιδία στον Μκ 10,13-16 και ανήκουν στην ίδια κατηγορία. 
Δεν είναι οι τάξεις αυτές των ανθρώπων σε καλύτερη μοίρα από τους ώριμους. Αυτοί μόνο ξέρουν πως δεν ωρίμασαν και δεν έφτασαν στο σκοπό (PetrPokorny 1969, σ.19). 
Ο «πτωχός», είτε τον πάρουμε με την έννοια του παρά την οδόν πληγωμένου είτε με την έννοια του καλού Σαμαρείτη, είναι ο άνθρωπος που ζει και βαστάει επάνω του τις ανάγκες του κόσμου. 
Η «πτωχεία» με την έννοια αυτή είναι η αλήθεια με τον εαυτό μας και η συμμετοχή στη ζωή και στα προβλήματα των άλλων μέχρι θανάτου. 
Σε αυτή την αλήθεια και σε αυτή τη συμμετοχή παρέχεται στον άνθρωπο η ευκαιρία να τοποθετηθεί σε έναν φωτεινότερο και καλύτερο κόσμο. Ο Θεός έχει έτσι ρυθμίσει τα του κόσμου, ώστε τελικά αυτήν την τοποθέτηση αλήθειας για τον εαυτό μας και συμμετοχής στη ζωή των άλλων να μην την απογοητεύει, αλλά να την προάγει και να τη βραβεύει. 
Το να μη ζει κανείς στον κόσμο σαν «πτωχός» όσο υπάρχουν σε αυτόν «πτωχοί», αυτό από βιβλική άποψη σημαίνει καταδίκη. Όποιος βγάλει έξω από τον εαυτό του την αλήθεια για τη «δυστυχία» του κόσμου, αυτός δεν μπορεί να δοκιμάσει την αλήθεια ενός ευτυχισμένου κόσμου».

"Η επί του Όρους Όμιλία"
Εκδόσεις "Άρτος Ζωής", Σάββας Αγουρίδης

Οι Μακαρισμοί

Ματθαίου κεφ. ε' στίχοι 1-12
«Ἰδών δέ ὁ Κύριος τους ὄχλους ἀνέβη εἷς τό ὅρος, καί καθίσαντος αὐτοῦ προσῆλθον αὐτῶ οἱ μαθηται αὐτοῦ, καί ἀνοίξας τό στόμα αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτούς λέγων·
  1. Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
  2. Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται.
  3. Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν.
  4. Μακάριοι οἱ πεινῶντες καί διψῶντες τήν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοί χορτασθήσονται.
  5. Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται.
  6. Μακάριοι οἱ καθαροί τή καρδία, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται.
  7. Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοί υἱοί Θεοῦ κληθήσονται·
  8. Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
  9. Μακάριοι ἐστέ, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσιν ὑμᾶς καί εἴπωσι πᾶν πονηρόν ρῆμα καθ’ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ.
Χαίρετε καί ἀγαλλιάσθε, ὅτι ὁ μισθός ὑμῶν πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς· οὕτω γάρ ἐδίωξαν τούς προφήτας τούς πρό ὑμῶν».

Μετάφραση

Όταν είδε ο Ιησούς τα πλήθη του λαού, ανέβηκε στο όρος. Και όταν κάθισε, ήλθαν οι μαθητές αυτού κοντά του. Τότε άνοιξε το στόμα του και άρχισε να τους διδάσκει λέγοντας:
  1. Μακάριοι είναι οι απλοί και ταπεινόφρονες, γιατί σ' αυτούς ανήκει η Βασιλεία των ουρανών.
  2. Μακάριοι είναι εκείνοι, που πενθούν, γιατί αυτοί θα παρηγορηθούν.
  3. Μακάριοι είναι οι πράοι, γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη.
  4. Μακάριοι είναι εκείνοι που πεινούν και διψούν τη δικαιοσύνη, γιατί αυτοί θα χορτάσουν.
  5. Μακάριοι είναι οι ελεήμονες, γιατί αυτοί θα ελεηθούν.
  6. Μακάριοι είναι εκείνοι που έχουν καθαρή καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν το Θεό.
  7. Μακάριοι είναι οι ειρηνοποιοί, γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού.
  8. Μακάριοι είναι εκείνοι, που καταδιώκονται για χάρη της δικαιοσύνης, γιατί σ' αυτούς ανήκει η Βασιλεία των ουρανών.
  9. Μακάριοι θα είστε, όταν θα σας βρίσουν και σας καταδιώξουν και πουν εναντίον σας κάθε κακό λόγο, λέγοντας ψέματα εξαιτίας μου.
Τότε να χαίρεστε και να αγαλλιάστε, γιατί η ανταμοιβή σας θα είναι μεγάλη στους ουρανούς. Έτσι ακριβώς κυνήγησαν τους προφήτες, που έζησαν πριν από σας.

«Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται.»

Ο 2ος Μακαρισμός για τον περισσότερο κόσμο είναι αντιπαθητικός, επειδή περιέχει τη λέξη πένθος και προκαλεί μελαγχολία. 
Αντίθετα οι «κοσμικοί» άνθρωποι έχουν δικό τους μακαρισμό, «μακάριοι αυτοί που γελούν και χαίρονται, που ξέρουν να ζουν τη ζωούλα τους». 

Όμως η χαρά η πεπληρωμένη, είναι ένας αγιοπνευματικός καρπός που δεν αναιρείται από το πένθος, αλλά είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Ο κόσμος ψάχνει την χαρά σε λάθος μονοπάτια, σε μάταιες απολαύσεις, σε ακόλαστες πράξεις, που γεμίζουν το πιθάρι των ηδονών. 
Αυτή όμως η πονηρή χαρά έρχεται η ώρα που γίνεται λύπη, δάκρυα και στεναγμός «ουαί υμίν οι γελώντες νυν ότι πενθήσετε και κλαύσετε», π. χ. οι αλκοολικοί, οι ναρκομανείς, οι φορείς AIDS… ενώ αρχικά χαίρονταν, τώρα κλαίνε για την κατάντια τους.

Όμως ο Χριστός με τον Μακαρισμό αυτό, καλεί όλα αυτά τα εξαντλημένα από την αμαρτία ερείπια της κοινωνίας, να αρνηθούν την λάθος πορεία και ζωή τους και να κλάψουν για τις αμαρτίες τους, ώστε όχι μόνο να τους συγχωρέσει αλλά και θα τους προσφέρει παρηγοριά, παραμυθία… και θα μοιάζει αυτό το πένθος και η επιστροφή τους στο Θεό, με τη μάνα που έχει λύπη και πόνους όταν γεννά, αλλά οι ωδίνες μετατρέπονται σε απερίγραπτη χαρά, όταν γεννηθεί το παιδί. 
Π. χ. ο Πέτρος «έκλαυσε πικρώς» επειδή αρνήθηκε τρεις φορές τον Κύριο, αλλά μετανόησε και προσέλκυσε τόση χάρη επάνω του ώστε από το φλογερό κήρυγμά του, την ημέρα της Πεντηκοστής, πίστεψαν στο Χριστό 3.000 άνθρωποι. 
Ο Δαυίδ «καθ’ εκάστην νύχτα την στρωμνήν του έβρεχε» από δάκρυα μετανοίας για το διπλό του αμάρτημα, του φόνου και της μοιχείας και πάλι ο Θεός τον συγχώρεσε. 
Η οσία Μαρία η Αιγυπτία για τα 17 χρόνια στην αμαρτία που έζησε στην Αλεξάνδρεια, όταν ήρθε σε μετάνοια πενθούσε και έκλαιγε 40 χρόνια στην έρημο, ώσπου όταν την επισκέφθηκε ο Άγιος Ζωσιμάς, την είδε να μην πατάει στη γη, γιατί είχε λευκανθεί η ψυχή και το σώμα της από την προσευχή και τα δάκρυα.
Δεν πρέπει όμως να φτάνουμε στο άλλο άκρο, στην απόγνωση, στην απελπισία, στην απαισιοδοξία με υπερβολική λύπη. 
Π. χ. ο Ιούδας αυτοκτόνησε, ενώ θα έπρεπε να μετανοήσει και ο Θεός θα τον δεχόταν πάλι, αλλά επέτρεψε με τους λογισμούς του και με την φιλαργυρία του να εισέλθει στην καρδιά του ο διάβολος, ο οποίος του θόλωσε τον νου και τον έφερε στην απόγνωση και στην αιώνια απώλεια. 
Ένα εξίσου αποτρεπτικό παράδειγμα είναι ο Κάιν, ο οποίος από φθόνο έφτασε στον φόνο του αδελφού του και οι τύψεις που ένοιωθε τον έκαναν να χάσει τα λογικά του. 
Αυτή η κατά κόσμον λύπη είναι ένα από τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα που τρώει την ικμάδα της ψυχής, όπως ο σκόρος το ρούχο, όπως το σαράκι το ξύλο.
Όσο ο Χριστός ζούσε εδώ στη γη, στην ανθρώπινη φύση Του δεν επέτρεψε ποτέ να γελάσει, τον είδαν όμως να κλαίει και να δακρύζει, από πόνο για την δυστυχία των ανθρώπων, από αγωνία πριν τη Σταυρική του θυσία, από συγκίνηση όταν τον πλησίασαν οι Έλληνες. 
Ο Λώτ όταν στα Σόδομα και Γόμορρα έβλεπε τους συνανθρώπους του να αμαρτάνουν, βασανιζόταν και έκλαιγε καθημερινά. 
Έτσι κι και εμείς σήμερα πρέπει να κλαίμε για την κατάντια της κοινωνίας, των νέων οικογενειών που διαλύονται, για τις ασθένειες των συνανθρώπων μας, για την πείνα, την φτώχεια, για το περιβάλλον που καταστρέφεται ...
Με την προσευχή μας ενάντια σε όλη αυτή την δυστυχία, δείχνουμε αγάπη και ευαισθησία «Μακάριοι οι κλαίοντες νυν ότι γελάσετε».
Πρέπει να πενθούμε για να ελκύσουμε το έλεος του Θεού επάνω μας, π. χ. ένα παιδί που χτύπησε έκλαιγε μπροστά στους γονείς για να κερδίσει το χάδι και την συμπάθειά τους. Χτύπημα είναι η αμαρτία μας. 
Επίσης και ο Θεός μας αφήνει λίγο μόνους χωρίς χάρη, για να τον αναζητήσουμε με το κλάμα π. χ. σε ένα μεγάλο κατάστημα με κόσμο, μία μητέρα για να συνετίσει το άτακτο παιδί της, κρύφτηκε πίσω από ράφια για λίγο, εκείνο έβαλε τα κλάματα και την ζητούσε, εκείνη αμέσως εμφανίστηκε και από τότε συμμορφώθηκε. Έτσι και εμείς επειδή ατακτούμε κρύβεται ο Θεός, αν όμως δακρύσουμε εμφανίζεται πάλι μέσα στην καρδιά μας.
«Η γαρ κατά Θεόν λύπη, μετάνοιαν εις σωτηρία κατεργάζεται».
Οι πατέρες την ονομάζουν «ΧΑΡΜΟΛΥΠΗ». 

Όπως όταν πέσει καταρρακτώδης βροχή, μετά συνήθως γίνεται ξαστεριά, έτσι και όταν χυθούν τα δάκρυα για τις αμαρτίες μας, έρχεται η χαρά και η γαλήνη. 
Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει: την ώρα του θανάτου, μόνη παρηγοριά είναι τα δάκρυα και η νηστεία που κάναμε, όσο ζούσαμε.
Να πενθούμε και με το σώμα μας. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος δεν ξάπλωνε ποτέ σε κρεβάτι αλλά σε καρέκλα με τα χέρια υψωμένα σε στάση ικεσίας. «Τηγάνιζε» το σώμα του με την άσκηση, πενθούσε με την σάρκα του. Όταν έγινε Πατριάρχης απέσυρε τον μάγειρα, για να στενοχωρεί την γαστέρα του.
«Η δε του κόσμου λύπη, θάνατον κατεργάζεται».

Πενθεί ο κόσμος γιατί είναι φτωχός, γιατί έχασε έναν συγγενή, γιατί απέτυχε στις σχολικές εξετάσεις, για μία ερωτική απογοήτευση, φτάνει στην απώλεια της υγείας, αποκτούν καρκίνο, εμφράγματα, θλίψη, δηλαδή ζούληγμα της ψυχή. 
Ο Αββάς Ποιμήν κάποτε βρέθηκε σε ένα κοιμητήριο, κοντά σε ένα μαρμάρινο μνήμα μια μαυροντυμένη γυναίκα είχε λυτά πλούσια μαλλιά θρηνούσε απαρηγόρητα τον αγαπημένο της συγγενή. Ο Άγιος σκέφθηκε ότι σε αυτήν την γυναίκα όλα τα ευχάριστα του κόσμου να μαζευτούν μπροστά της δεν θα μπορούσαν να μετριάσουν τον πόνο της ψυχής της. 
Μακάρι να μπορούσαμε απέναντι από τις αμαρτίες μας, να βάλουμε τέτοιο πένθος στην καρδιά μας, τότε μία γλυκύτητα από Θεία παράκληση θα πλημμυρίσει την ψυχή μας και θα μας μετατρέψει σε μακάριους ανθρώπους, δηλαδή αληθινά και μόνιμα ευτυχείς.