ΛΥΣΙΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ!
Του Σεβ. Μητροπολίτου Ηλείας κ. Γερμανού
Του Σεβ. Μητροπολίτου Ηλείας κ. Γερμανού
Επειδή πιστεύω, ότι η γνώμη αυτή είναι λανθασμένη, αλλά και προς αφορμήν λεπτομερεστέρας ερεύνης του ζητήματος, και δια την αποφυγήν πλάνης και συγχύσεως στην πρακτική ζωή των χριστιανών μας, δημοσιεύω στην ΗΛΕΙΑΚΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ το παρόν άρθρο μου, ως συμβολήν εις την λύσιν του Προβλήματος!
Η άποψί μου, λοιπόν, επί του θέματος τούτου είναι η εξής:
1. Τα γνωμικά, καθώς και οι παροιμίες, συνήθως προέρχονται από τον λαόν και χρησιμοποιούνται από αυτόν. Δια τούτο, όπως δέχεται και ο ανωτέρω μνημονευθείς κ. Νικολόπουλος εις το άρθρον του στις ΕΠΑΛΞΕΙΣ, ο πολύς λαός ούτε γνωρίζει ούτε χρησιμοποιεί αρχαϊκές λέξεις, δια να διατυπώση τις σκέψεις και τα συμφέροντα της καθημερινής ζωής του. Τα διατυπώνει ασφαλώς στην απλή γλώσσα του.
Από έρευνα που έκανα στα Λεξικά LIDELL - SCOTT, Α. ΓΙΑΝΑΡΗ, Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ και το Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, διεπίστωσα ότι δεν καταγράφουν ούτε την λέξιν ΩΔΕΙ(Ι)ΠΟΡΟΣ.
Είναι, λοιπόν, δυνατόν ο λαός στο λαϊκό του γνωμικό, να εχρησιμοποίησε μία λέξι, που δεν υπάρχει, που δεν υπάρχει ούτε στα ειδικά λεξικά; Το θεωρώ απίθανο.
Ο κ. Νικολόπουλος η κάποιος άλλος μπορούν να μας παρουσιάσουν συγκεκριμένον κείμενον, εις το οποίον να διαλαμβάνεται αυτή η ρήσις; Αν ναι, να μας την παρουσιάσουν, δια να ιδούμε από πότε εμφανίζεται η φράσις και πως γράφεται· «ωδει(ι)πόρος - διπόρος η οδοιπόρος».
2. Όμως η γραφή «οδοιπόρος» είναι σύμφωνη με την διδασκαλία της Αγίας Γραφής, τους Ιερούς Κανόνας και την παράδοσι της Εκκλησίας μας. Ιδού.
α) Ο ίδιος ο Θεάνθρωπος, λόγω της ανάγκης της εκτός πόλεως οδοιπορίας, δικαιολογεί την κατάλυσι των άρτων της προθέσεως από τον Δαυΐδ και τους στρατιώτας του, όταν κυνηγημένοι από τον Σαούλ, βρέθηκαν να πεινάνε, ο δε ιερέας του ιερού δεν είχεν άλλον κοινόν άρτον να τους προσφέρη, καίτοι τούτο ρητώς απηγορεύετο από τον Μωσαϊκό Νόμον. Το γεγονός περιγράφεται από τους Ευαγγελιστάς (Ματθαίον ιβ´ 3-8), (Μάρκον β´ 25-28) και (Λουκάν στ´ 3-5) και (Έξοδος κθ´ 32-35) και (Α´ Βασιλειών κα´ 1-6).
Πιστεύω ακόμη ότι και το άλλο αγιογραφικό γεγονός, κατά το οποίον οι Μαθητές του Κυρίου εν ημέρα Σαββάτου «ήρξαντο οδόν ποιείν (=οδοιπορούσαν), τίλλοντες (τρίβοντες με τα χέρια τους) τους στάχυας» (Μάρκου β´ 23) Ματθαίου ιβ´ 1-8) και το οποίον κατά ένα τρόπον δικαιολογεί ο Κύριος (Μάρκου β´ 24-28) παρά την αντίθετη απαγόρευσι του Μωσαϊκού Νόμου, είναι υπέρ της απόψεώς μου. Διότι και στο περιστατικό αυτό έχομε τον Θεάνθρωπον να συγχωρή τους οδοιπορούντας Μαθητάς του να περιπατούν το Σάββατο και να τρίβουν στάχυα, αλλά και να τρώνε τα φρέσκα σπυριά του σιταριού, χωρίς να πλένουν τα χέρια τους, προφανώς επειδή οδοιπορούσαν.
Επίσης και το θαύμα του χορτασμού των τετρακισχιλίων εις την έρημον μπορεί να θεωρηθή ως εύνοια του Κυρίου υπέρ των οδοιπορούντων, αφού ιδιαιτέρως τονίζει ο ιερός Ευαγγελιστής· «Ο δε Ιησούς προσκαλεσάμενος τους μαθητάς αυτού είπε· σπλαγχνίζομαι επί τον όχλον, ότι ήδη ημέραι τρεις προσμένουσί μοι και ουκ έχουσι τι φάγωσι· και απολύσαι αυτούς νήστεις ου θέλω, μήποτε εκλυθώσιν εν τη οδώ» (Ματθ. ιε´ 32-33).
β) Έπειτα έχομε τον ΝΔ´ Αποστολικόν Κανόνα, ο οποίος απαγορεύει να εισέρχεται ο κληρικός εις καπηλείον. Κάνει όμως ρητώς την εξαίρεσιν· «Πάρεξ του εν πανδοχείω εν οδώ δι᾽ανάγκην καταλύοντος» (ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 71). Εις την αυτήν απαγόρευσιν αναφέρεται και ο ΜΖ´ Κανών της εν Καρθαγένη Συνόδου, ο οποίος επίσης ρητώς ορίζει· «μηδ᾽αν ξενίαν ανάγκη συνωθουμένους». Δηλαδή· «εκτός εάν κατά ανάγκη έμβωσι, ξένοι όντες και κονείσαι(= να καταλύσουν αλλού δια φαγητόν η ύπνον) μη έχοντες», όπως εξηγεί ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης (ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 487).
γ) Αλλά και η καθημερινή πράξι της Εκκλησίας μας αυτό δείχνει. Ότι δηλαδή η Εκκλησίας μας λαμβάνει ιδιαιτέραν μέριμναν δια τους οδοιπορούντας , εκείνης μάλιστα της εποχής, κατά την οποίαν η οδοιπορία ήτο πολυήμερος, λίαν κουραστική και σε έρημα μέρη. Δια τούτο και στις κύριες Ακολουθίες της (Εσπερινού, Όρθρου, Λειτουργίας κ.τλ.) η Εκκλησία μας δέεται υπέρ των νοσούντων, αλλά και ειδικά «υπέρ των οδοιπορούντων». Δια τας εγκύους γυναίκας όμως ουδαμού υπάρχει σχετική ιδιαιτέρα δέησις.
Γνωστόν είναι επίσης το λεγόμενον δια τον άγιον Σπυρίδωνα. Ότι δηλαδή ο άγιος, όταν ημέρα νηστείας ήλθαν ξένοι στο σπίτι του και δεν είχε νηστήσιμο φαγητόν να προσφέρη, είπεν εις την κόρη του να βγάλη από το λαΐνι τους παστό κρέας, δια να τους φιλοξενήση.
Επίσης είναι σ᾽όλους γνωστόν ότι η Εκκλησία και τα Μοναστήρια της κατά την Βυζαντινήν εποχήν ίδρυσαν τους Ξενώνες και τα Ξενοδοχεία δια την ξεκούρασι και την περιποίησι των ξένων και των οδοιπορούντων.
3. Έτσι φυσικά έρχεται το ερώτημα· Αφού ούτε στην Αγία Γραφή ούτε στους Ιερούς Κανόνες ούτε εις την Ορθόδοξον Λατρείαν υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις και δεήσεις δια τας εγκύους γυναίκας, ο δε θρησκευόμενος λαός μας ποτέ δεν άκουσε εις την Εκκλησίαν του ειδικόν λόγον εξαιρέσεως από την νηστείαν των εγκύων γυναικών, πόθεν παρωρμήθη εις το να ποιήση γνωμικόν απόφθεγμα περιλαμβάνον και τας εγκύους γυναίκας και μάλιστα χρησιμοποιώντας λέξιν τόσον δύσχρηστον; (Ίδετε και ημετέραν Εισήγησιν εις το Ζ´ Συνέδριον της Εταιρείας Πελοποννησιακών σπουδών, Πύργος 11.-17 Σεπτεμβρίου 2005, με Θέμα· «Η επίδρασις της Λατρείας της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας εις το Ηλειακόν Λαόν).
Και ακόμη· αν στην έκφρασι «ασθενής και οδοιπόρος» η λέξις γράφεται «ωδει(ι)πόρος» η «διπόρος» σημαίνει την έγκυον γυναίκα, τότε πρόκειται δι᾽άχρηστον πλεονασμόν. Αλλά τέτοιο λάθος του λαού θεωρώ απίθανον.
Ο λαός μας, λοιπόν, γνωρίζει και ομιλεί για εξαίρεσι από τη νηστεία των οδοιπορούντων, βεβαίως και των ασθενών γενικά.
4. Ως προς τους ασθενείς είναι γνωστός ο ΞΘ´ Κανών των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος εις πάντας τους κληρικούς και τους λαϊκούς επιβάλλει την νηστείαν, «Εκτός ει μη δι᾽ασθένειαν σωματικήν εμποδίζοιτο» (ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 91). Και βεβαίως μεταξύ των ασθενών είναι και οι έγκυες και οι επίτοκοι και οι θηλάζουσες γυναίκες, χωρίς να υπάρχη λόγος ειδικής μνείας των.
5. Όσον αφορά στις διάφορες αδικαιολόγητες δικαιολογίες των σημερινών οδοιπορούντων (= εποχουμένων να λέμε καλύτερα), δια να εξαιρεθούν της νηστείας, αυτές είναι γνωστές, όπως γνωστές είναι και πολλών ασθενών και πάντων των αμαρτανόντων. Αυτό όμως δεν είναι επιχείρημα υπέρ της γραφής ωδει(ι)πόρος η διπόρος. Διότι ποίος εμπίμπτει εις την εξαίρεσιν της νηστείας, δεν θα το κρίνη ο καθένας μας, αλλά το ορίζει η Εκκλησία και ο Πνευματικός μας.
6. Εξ όλων των παραπάνω, πιστεύω, ότι η ρήσις αναφέρεται εις τους οδοιπόρους.
‘Ενοριακά Νέα Νοεμβρίου 2009
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ, ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
Σχετικό: «ἀσθενής καί ὁδοιπόρος ἁμαρτίαν οὐκ ἒχει»
Παραθέτει ο μοναχός Ισίδωρος:
Σχετικό: «ἀσθενής καί ὁδοιπόρος ἁμαρτίαν οὐκ ἒχει»
Παραθέτει ο μοναχός Ισίδωρος:
«οὐχὶ τοιαύτην νηστείαν ἐγὼ ἐξελεξάμην, λέγει Κύριος, ἀλλὰ
λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων, ἀπόστελλε
τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει καὶ πᾶσαν συγγραφὴν ἄδικον διάσπα· 7 διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον σου καὶ
πτωχοὺς ἀστέγους εἴσαγε εἰς τὸν οἶκόν σου· ἐὰν ἴδῃς γυμνόν, περίβαλε, καὶ ἀπὸ τῶν
οἰκείων τοῦ σπέρματός σου οὐχ ὑπερόψει. 8 τότε ραγήσεται πρώϊμον τὸ φῶς σου, καὶ τὰ ἰάματά σου ταχὺ ἀνατελεῖ,
καὶ προπορεύσεται ἔμπροσθέν σου ἡ δικαιοσύνη σου, καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ περιστελεῖ
σε. 9 τότε βοήσῃ, καὶ ὁ Θεὸς εἰσακούσεταί
σου» (Ησ. 58:6-9)
Απόδοση:
... δεν εξέλεξα και δεν όρισα εγώ τέτοια νηστεία λέγει ο Κύριος, δηλαδή υποκριτική, αλλά πρώτα λύσε κάθε δεσμό και σύνδεσμο με την αδικία. Ακύρωσε και σχίσε τις διεστραμμένες συμφωνίες, τις οποίας εσύ δια βίας και εξαναγκασμού έχεις συνάψει με τους άλλους. Στείλε ελεύθερους τους συντετριμμένους από τον πόνο και την συμφορά, και κάθε συμβόλαιο άδικης συναλλαγής σχίσε το.
Κόβε το ψωμί σου και μοιράσου το με τον πτωχό. Βάλε αστέγους στο σπίτι σου, εάν δεις γυμνό ντύσε τον και στους οικείους σου μη δείξεις αδιαφορία και καταφρόνηση.
Εάν τα τηρήσεις αυτά τότε θα λάμψη σαν της αυγής χαρούμενο το φως της ειρήνης και της χαράς σου. Γρήγορα θα ανατείλει η θεραπεία των πληγών σου και θα αποκατασταθεί η υγεία σου. Μπροστά σου θα προπορεύεται η αρετή σου, η δε δόξα του Θεού θα σε περιβάλλει πάντοτε. Και όταν δια της προσευχής θα φωνάξεις προς τον Θεό, εκείνος την ίδια στιγμή που εσύ ακόμη θα προσεύχεσαι, θα σου απαντήσει: ιδού εγώ είμαι παρών, βρίσκομαι κοντά σου.
Απόδοση:
... δεν εξέλεξα και δεν όρισα εγώ τέτοια νηστεία λέγει ο Κύριος, δηλαδή υποκριτική, αλλά πρώτα λύσε κάθε δεσμό και σύνδεσμο με την αδικία. Ακύρωσε και σχίσε τις διεστραμμένες συμφωνίες, τις οποίας εσύ δια βίας και εξαναγκασμού έχεις συνάψει με τους άλλους. Στείλε ελεύθερους τους συντετριμμένους από τον πόνο και την συμφορά, και κάθε συμβόλαιο άδικης συναλλαγής σχίσε το.
Κόβε το ψωμί σου και μοιράσου το με τον πτωχό. Βάλε αστέγους στο σπίτι σου, εάν δεις γυμνό ντύσε τον και στους οικείους σου μη δείξεις αδιαφορία και καταφρόνηση.
Εάν τα τηρήσεις αυτά τότε θα λάμψη σαν της αυγής χαρούμενο το φως της ειρήνης και της χαράς σου. Γρήγορα θα ανατείλει η θεραπεία των πληγών σου και θα αποκατασταθεί η υγεία σου. Μπροστά σου θα προπορεύεται η αρετή σου, η δε δόξα του Θεού θα σε περιβάλλει πάντοτε. Και όταν δια της προσευχής θα φωνάξεις προς τον Θεό, εκείνος την ίδια στιγμή που εσύ ακόμη θα προσεύχεσαι, θα σου απαντήσει: ιδού εγώ είμαι παρών, βρίσκομαι κοντά σου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου